در این مطالعه، وضعیت صید و صیادی و تولید خاویار از تاس‌ماهیان وحشی و بازسازی ذخایر این ماهیان در دریای کاسپین طی چند سال اخیر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. متأسفانه به دلایل مشخصی ازجمله صید بی‌رویه و قاچاق، تخریب مناطق تخم‌ریزی و زیستگاه‌های طبیعی، آلودگیهای زیست‌محیطی و کاهش میزان رهاسازی بچه‌ماهیان خاویاری، نسل این گونههای ارزشمند شدیداً کاهش یافته و میزان صید در بخش جنوبی دریا تنها به 13 تن در سال 1398 رسیده است. با این وضعیت به نظر میرسد در سالهای نه‌چندان دور نسل برخی از این ماهیان در دریای کاسپین نایاب و منقرض شوند. در این بین، توجه به آبزیپروری این ماهیان خصوصاً گونههای فیل‌ماهی و تاسماهی سیبری در ایران افزایش یافته، به‌طوری‌که میزان تولید گوشت و خاویار در سال 1398 بهترتیب بالغ بر 2830 و 6/10 تن بوده است. با توجه به کاهش شدید ذخایر، لزوم احیای مناطق تخم‌ریزی طبیعی این ماهیان در رودخانهها، جلوگیری از صید قاچاق و استمرار بازسازی ذخایر تحت مدیریت کلیه کشورها در قالب یک برنامه عملیاتی باید مدنظر قرار گیرد که در این مطالعه به این مسائل و چارچوب یک برنامه عملیاتی مناسب در دریای کاسپین اشاره شده است. همچنین جهت آگاهی بیشتر آحاد جامعه و فرهنگسازی مناسب در این خصوص، روز خاصی به‌عنوان "روز ملی حفاظت از ماهیان خاویاری"پیشنهاد می‌گردد.
Nazari S, Pourkazemi, Khoshkholgh. Patterns of allelic variation of polysomic SSR markers in population genetic assessment of Persian Sturgeon (Acipenser persicus Borodin, 1897) in Caspian Sea. JAIR 2020; 8 (5) : 17 URL: http://jair.gonbad.ac.ir/article-1-794-fa.html
نظری سجاد، پورکاظمی محمد، خوش‌خلق مجیدرضا. الگوی تنوع آللی نشانگرهای پلی‌زومی SSR در مطالعه ژنتیک جمعیت‌های تاسماهی ایرانی (Acipenser persicus) دریای‌خزر. نشریه علمی پژوهشی پژوهشهای ماهی شناسی کاربردی. 1399; 8 (5)
