شگماهیان بویژه موتوماهیان از ذخایر با ارزش اقتصادی خلیج فارس بوده که نقش مهمی در زنجیره اکولوژیک و غذایی آن ایفاء می نمایند. پژوهش حاضر، طی سال های 1395-1394 با هدف تعیین میزان ذخایر موتوماهیان و تنطیم الگوی برداشت پایدار از آن در جزیره قشم انجام گرفت. نمونهبرداری در سواحل جنوبی جزیره قشم از ماه مهر 94 تا ماه شهریور 95 در بنادر صیادی رمچاه، سوزا، مسن و سلخ صورت گرفت. در این تحقیق تعداد 2553 نمونه ماهی موتو زیستسنجی گردید. ماهیان صید شده در دامنه طولی 79/8- 22/4 سانتیمتر با میانگین طولی 42/6 سانتیمتر و میانگین وزن 2/2 گرم بود. بیشترین وزن کل ماهی صید شده معادل 36/6 گرم و کمترین وزن کل معادل 56/0گرم بود. در بررسی فراوانی ماهیان در طبقات 5 سانتیمتری، بیشترین فراوانی مربوط به طبقه طول 7-5/6 سانتیمتر با 5/36 درصد گزارش گردید. ماهیان مزبور در دامنه سنی صفر تا 3 ساله با میانگین سن 76/1 سال بود. از نظر ترکیب سنی، غالب ماهیان صید شده را ماهیان دوساله با 78/68 درصد به خود اختصاص داده بود. بیشینه طول کل حدود 03/11 سانتیمتر و پیراسنجه رشد k با استفاده از روش شفرد برابر 52/0 بر سال و مقدار t0 برابر با 38/0- تعیین گردید. همچنین مقدار مرگ و میر طبیعی و صیادی به ترتیب معادل 3/1 و 84/0 و مقدار Z معادل 14/2 و مقدار ضریب بهرهبرداری معادل 39/0 بدست آمد. بر اساس مدل تامپسون - بل، در مقدار بیشینه ضریب مرگ و میر صیادی (Fmax) معادل 9/1، حداکثر صید قابل برداشت حدود 40000 کیلوگرم و زیتوده کل 91381 کیلوگرم بدست آمد درحالیکه مقدار صید صورت گرفته در دوره صیادی ذکر شده، معادل حدود 35400 کیلوگرم بوده که بیانگر امکان افزایش حدود 15 درصدی صید می باشد. بهرحال در حال حاضر، ذخیره موتوماهیان دارای شرایط نسبتاً مناسبی است. اما پیشنهاد میگردد با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه موتوماهیان در زنجیره اکولوژیک خلیج فارس بویژه جزیره قشم، میزان صید بطور محتاطانه در محدوده 36 تا 40 هزار کیلوگرم فراتر نرود.
jabbarzadeh shiadeh M, kamrani E, mohebbi M, safaie M. Stock Assessment and Determination of the Maximum Sustainable Yield (MSY) of Engraulidae in Qeshm Island, Persian Gulf. JAIR 2021; 9 (1) :31-40 URL: http://jair.gonbad.ac.ir/article-1-545-fa.html
جبارزاده شیاده مهدی، کامرانی احسان، محبی محمد، صفایی محسن. ارزیابی ذخایر و تعیین حداکثر محصول قابل برداشت پایدار(MSY) موتوماهیان در جزیره قشم، خلیج فارس. نشریه علمی پژوهشی پژوهشهای ماهی شناسی کاربردی. 1400; 9 (1) :31-40