نانو تکنولوژی یک فناوری جدید و رو به پیشرفت است که تأثیرات زیادی در محیط زیست و موجودات زنده دارد. لذا هدف این مطالعه مقایسه اثرات فلز سنگین روی و نانو ذره آن بر بافت آبشش سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis) است. تعداد 70 قطعه سیاه ماهی از رودخانه زرین گل استان گلستان صید شده و پس از تیماربندی به مدت چهارده روز در دو گروه سولفات روی و نانواکسید روی در غلظت های (5، 20، 40 و 100 میلی گرم در لیتر) و یک تیمار شاهد قرار گرفت. پس از تثبیت نمونه ها در فرمالین، از بافت آبشش برش بافتی تهیه گردید. عوارض مشاهده شده سولفات روی در مجموع نسبتاً شدید و در نانواکسید روی در حد متوسط بود که شامل: نکروز لاملاهای ثانویه، هایپرپلازی، هایپرتروفی و چسبیدگی لاملاهای ثانویه در آبشش ها بود. نتایج نشان داد بافت آبشش ماهی هایی که در معرض سولفات روی قرار گرفتند، ناهنجاری های شدیدی را نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. با افزایش غلظت سولفات روی این عوارض بیشتر مشاهده شد. در مقابل نمونه هایی که در معرض نانو روی قرار گرفتند، با افزایش غلظت به صورت تدریجی عوارض هیستوپاتولوژی را نشان دادند و شدت تخریب آبشش هایی که در معرض نانو روی بودند نسبت به سولفات روی کمتر دیده شد. در مجموع نانو ذرات روی اثرات مخربی کمتری داشته و جهت کاربرد در صنایع پیشنهاد می شوند
Soltani Z, Ghorbani R, Hedayati S A A, Adeli A, Mazandarani M. The comparison of sub lethal concentration effects of zinc sulfate and zinc nano-oxide on gill histopathological lesions of Capoeta capoeta gracilis (Keyserling, 1861). JAIR 2015; 2 (4) :13-22 URL: http://jair.gonbad.ac.ir/article-1-259-fa.html
سلطانی زهره، قربانی رسول، هدایتی سیدعلی‌اکبر، عادلی افشین، مازندرانی محمد. مقایسه سمیت غلظت های تحت کشنده نانواکسید روی و سولفات روی بر عوارض هیستوپاتولوژیک آبشش سیاه ماهی (Capoeta capoeta gracilis Keyserling, 1861). نشریه علمی پژوهشی پژوهشهای ماهی شناسی کاربردی. 1393; 2 (4) :13-22
