این تحقیق با هدف بررسی تنوع ریختی درون گونه ای ماهی سبزوگ (Cyprinion watsoni) بر اساس روش ریخت سنجی هندسی در جنوب و جنوب شرق ایران به منظور درک برخی قابلیت های سازش پذیری ریختی این ماهی نسبت به عوامل محیطی انجام شد. طی عملیات نمونه برداری در تابستان 1391، تعداد 9 جمعیت شامل 270 قطعه ماهی سبزوگ از چهار حوضه آبریز جنوب و جنوب شرق ایران توسط الکتروشوکر صید و بلافاصله پس از بیهوشی در عصاره پودر گل میخک یک گرم در لیتر، در فرمالین 4 درصد تثبیت و به آزمایشگاه منتقل شدند. از نیم رخ چپ تمامی نمونه ها تصاویر دیجیتال تهیه شد. تعداد 15 لندمارک هم ساخت بر روی تصاویر تعریف و با استفاده از نرم افزار tpsDig2 رقومی سازی شدند. داده های شکل بدن با استفاده از روش های تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA)، تغییرات شکلی متعارف (CVA) و تحلیل خوشه ای (Cluster Analysis) مورد بررسی قرار گرفتند. تفاوت های شکل بدن بین ماهی های تمامی ایستگاه های مورد مطالعه معنی دار بود (P<0/01). براساس نتایج جمعیت ماهیان، رود بستک از نظر شکل بدن از سایر جمعیت ها متمایز بودند. نمونه های قنات سرزه، ایلود، جگین و سرباز دارای ارتفاع بدن بیشتری بودند، جمعیت های رودخانه های ایلود، کش، ماشکیل، هلیل رود و جگین نسبت به سایر جمعیت ها دارای طول سر بیشتری بوده و نمونه های رودخانه های ایلود، هلیل رود و جگین نسبت به بقیه ارتفاع سر بیشتری داشتند. اما صفاتی که جمعیت رودخانه بستک را از سایرین متمایز کرد، داشتن کمترین ارتفاع بدن، طول سر بیشتر، موقعیت دهان بالاتر و ساقه دمی کوتاه تر بود. نتایج این مطالعه جنبه هایی از پاسخ های ریختی ماهی سبزوگ به فشارهای گزینش گر محیطی را آشکار ساخت که می تواند در مطالعات تبارشناسی و سیستماتیک این جنس بسیار مفید باشد.
Nasri M, Eagderi S, Farahmand H. Interspecies morphological variation of Cyprinion watsoni (Day, 1872) from southern and southeastern inland water basins of Iran based on Geometric morphometrics method. JAIR 2014; 2 (2) :1-14 URL: http://jair.gonbad.ac.ir/article-1-181-fa.html
نصری منوچهر، ایگدری سهیل، فرحمند حمید. بررسی تنوع ریختی درون گونه ای ماهی سبزوگ (Cyprinion watsoni Day, 1872) در حوضه های آبریز جنوب و جنوب شرق ایران بر اساس ریخت سنجی هندسی. نشریه علمی پژوهشی پژوهشهای ماهی شناسی کاربردی. 1393; 2 (2) :1-14
