دکتر علی حقی وایقان، دکتر مهرناز قنبرزاده،
دوره ۱۰، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
ماهی صبور (Tenualosa ilisha Hamilton, ۱۸۲۲) از جمله ماهیان مهاجر و از گونه‌های اقتصادی در بخش‌های جنوبی ایران است و طی ده سال گذشته میزان صید آن دچار نوسات زیادی شده است. با توجه به اینکه داده‌های محدودی در مورد ذخیره این گونه در آب‌های جنوبی کشور در دسترس است، امکان استفاده از مدل‌های بر مبنای داده‌های تکمیلی جهت ارزیابی ذخایر آن وجود ندارد. در مطالعه حاضر، جهت تعیین وضعیت ذخیره ماهی صبور در آب‌های جنوبی از مدل صید-حداکثر محصول پایدار (CMSY) استفاده شد. داده‌های صید مربوط به سال های ۱۳۷۶ الی ۱۳۹۸ جمع‌آوری و برای محاسبه شاخص های نقاط مرجع شیلاتی وارد مدل شدند. مقدار محاسبه شده برای شاخص B/BMSY توسط مدل کمتر از ۰/۱ و مقدار شاخص F/FMSY بیشتر از ۰/۱ تخمین زده شد که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی و تحت فشار بودن ذخایر آن است. براساس شاخص های بدست آمده مقدار حداکثر محصول قابل برداشت (MSY) ۳۶/۴ هزار تن تخمین زده شد که به دلیل فشار صیادی زیاد و تخلیه ذخیره که طی این سال‌ها اتفاق افتاده، در سال‌های بعد از ۱۳۹۱، هیچگاه به این میزان صید نرسیده است و میزان صید از میزان MSY کمتر بوده است. با توجه به اینکه بیش از ۹۲ درصد صید از این گونه در آب‌های خوزستان انجام می‌شود، بنابراین استراتژی‌های مدیریتی منطقه ای در زمینه اعمال محدویت‌ها در تلاش صیادی و مجوزهای صید برای شناورهای صیادی خرد، عمدتاً بایستی در این منطقه متمرکز گردد و توصیه می‌شود صید این گونه متوقف شده تا ذخیره فرصت احیا و بازسازی خود را پیدا نماید.
