اثر نانو ذرات نقره (AgNPs) و نیترات نقره (AgNO3) بر تغییرات آسیب شناسی آبشش و کبد در عروس ماهی زاینده رود (P. esfahani) به عنوان یک گونه حایز اهمیت اکولوژیک، مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور 100 قطعه عروس ماهی زاینده رود (میانگین وزنی 26 گرم) به مدت 10 روز تحت شرایط ساکن- تجدید در معرض مقادیر 1 و 25 میکروگرم در لیتر از نانو ذرات نقره (میانگین قطر هیدرودینامیکی 54/8 نانومتر) و یا نیترات نقره قرار گرفتند. یک گروه آزمایشی حاوی 20 قطعه ماهی نیز به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شد. پس از پایان آزمایش، تغییرات ساختاری بافت ها به روش بافت شناسی کلاسیک مورد ارزیابی گرفت و علاوه بر توصیف آسیب ها، کمی سازی آن ها با محاسبه شاخص اندام (Iorg) انجام شد. بروز آسیب بافتی در هر دو بافت آبشش و کبد در عروس ماهی زاینده رود حتی پس از مواجهه با غلظت های اندک نانو ذره یا نیترات نقره محلول در آب نسبت به گروه شاهد مشهود بود. شدیدترین عارضه بافتی در ماهیان خصوصاً پس از مواجهه با غلظت های بالای این ترکیبات، شامل هاپرپلازی و ادم در بافت آبشش و پرخونی و نکروز در بافت کبد بود. شدت آسیب ها با افزایش غلظت هر دو ترکیب در آب به طور معنی داری افزایش یافت، به طوری که بیشترین سطح آسیب بافتی بر پایه محاسبه شاخص اندام در مواجهه با غلظت 25 میکروگرم در لیتر نیترات نقره و پس از آن غلظت 25 میکروگرم در لیتر از نانو ذرات نقره مشاهد شد. نتایج بیانگر حساسیت نسبتاً یکسان هر دو بافت به عوامل آلاینده بود. اثرگذاری نیترات نقره خصوصاً در غلظت های بالا بر تغییرات بافتی در هر دو بافت آبشش و کبد به طور معنی داری بیشتر از نانو ذرات نقره بود که می تواند بیانگر سمیت بالاتر نیترات نقره برای عروس ماهی زاینده رود در مقایسه با نانو ذرات نقره باشد