تجمع آمونیاک در استخرهای خاکی همواره یکی از مشکلات پرورش ماهی بوده که اجتناب ناپذیر است. در این تحقیق حساسیت ماهی کلمه به مواجهه مزمن با دوز تحت کشنده آمونیاک مولکولی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور دو گروه تیمار و یک گروه شاهد (هر کدام در 3 تکرار) در نظر گرفته شد. ماهیان در گروه های آزمایش به ترتیب با غلظت های 0/2 و 0/02 میلی گرم در لیتر آمونیاک مولکولی (NH3) در یک دوره 1 ماهه پرورش مورد مواجهه قرار داده شدند. هیچ مواجهه ای با آمونیاک در ماهیان گروه شاهد صورت نگرفت. بر اساس نتایج این بررسی مقادیر فاکتورهای رشد در ماهیان مواجهه شده با غلظتmg/l 0/2 به طور معنی داری در مقایسه با ماهیان گروه شاهد و مواجهه شده با دوز mg/l 0/02 پایینن تر محاسبه گردید (0/05>P).در بررسی های خون شناسی نیز مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت، MCH و MCHC برای ماهیان مواجهه شده با غلظت mg/l 0/2 آمونیاک غیریونیزه پایین تر از سایر گروه ها ثبت گردید. در عین حال مقادیر MCV خون در این ماهیان بالاتر از خون ماهیان گروه شاهد و مواجهه شده با غلظت mg/l 0/2 آمونیاک بود. بر اساس نتایج بررسی حاضر مقدار mg/l 0/2 آمونیاک مولکولی اگرچه منجر به تلفات در ماهی کلمه نمی شود اما برای فاکتورهای رشد و خون شناسی ماهی مذکور می تواند غلظت آسیب رسان تلقی شود .در عین حال مواجهه طولانی مدت با غلظت 0/2 میلی گرم در لیتر آمونیاک مولکولی تأثیری بر فاکتورهای رشد و خون شناسی بچه ماهیان کلمه نداشته است.
Mazandarani M, Sodagar M, Zakariaii H. Long time exposure effects of sub- lethal ::::union::::ized ammonia concentrations on growth and hematologic indices of Caspian roach, Rutilus caspius (Yakovlev, 1870) fingerlings. JAIR 2015; 3 (1) :53-64 URL: http://jair.gonbad.ac.ir/article-1-301-fa.html
مازندرانی محمد، سوداگر محمد، ذکریایی حمیده. اثر مواجهه طولانی مدت غلظت های تحت کشنده آمونیاک غیریونیزه بر شاخص های رشد و خون شناسی بچه ماهیان کلمه خزری (Rutilus caspicus (Yakovlev, 1870. نشریه علمی پژوهشی پژوهشهای ماهی شناسی کاربردی. 1394; 3 (1) :53-64
